ULUSLARARASI EYYÛBÎLER SEMPOZYUMU

EYYÛBÎLERİN KISA TARİHÇESİ

Tarihçilerin ittifakıyla Duvîn’den neş’et etmiş olan Eyyûbî ailesi, Hezbaniye kabilesinin Ravadiye koluna mensuptur. Eyyûbîler, ailenin büyüğü Şâdî döneminde h. VI/m. XII. yüzyılın başlarında Duvîn’den çıkıp Irak’a göç ettiler. Yanında oğulları Necmeddîn Eyyûb ile Esedüddîn Şîrkûh da vardı. Şadî, çocukluk arkadaşı olan Irak Selçuklularının en nüfûzlu beylerinden Bağdat şıhnesi (subaşısı) Bihrûz el-Hâdim’in hizmetine girdi ve onun tarafından Tikrit’e vali olarak atandı. Şâdî’nin ölümünden sonra ise oğlu Necmeddîn Eyyûb, 1138 yılına kadar buranın valiliğini yürüttü. Bu tarihte Eyyûbî ailesinin liderleri olan Eyyûb ve Şîrkûh kardeşler, Tikrit’i terk edip İmâdüddîn Zengî’nin hâkimiyeti altındaki Musul’a gittiler. Kısa sürede İmâdüddîn Zengî’nin güvenini kazanan bu iki kardeş Musul’da hızlı bir şekilde yükseldiler. Şîrkûh, Zengî’nin en önemli komutanları arasına girerken Necmeddîn Eyyûb da siyasî ve idârî konulardaki danışmanlar arasında başdanışman olarak yerini aldı. Bu iki kardeş, İmâdüddîn’in vefatından sonra onun oğlu Nûreddîn Zengî’nin yanında yer aldılar. Nûreddîn döneminde, Mısır Fâtimî devletinin devrik veziri Şâver’in, makamını kaptırdığı Vezir Dırgâm’a karşı yardım talep etmesi üzerine başlayan Mısır seferleriyle birlikte Eyyûbî ailesi tarihte güçlü bir figür olarak ortaya çıktı. Esedüddîn Şîrkûh’un komutası altında gerçekleşen bu seferlere Şîrkûh’un yeğeni Salâhaddîn Eyyûbî de yardımcı komutan olarak katıldı. Üçüncü Mısır seferinde hilebazlığıyla meşhur Fâtimî veziri Şâver bertaraf edildi, yerine Şîrkûh bu göreve getirildi. Ancak Şîrkûh, bu görevde uzun süre kalamadı. Onun vefatından sonra Fâtimî devletinde vezirlik makamına Salâhaddîn Eyyûbî geçti. 1169 yılında bu görevi üstlenen Salâhaddîn,  iki yıl sonra 1171 yılında Mısır’da Fâtimî halifesi adına okunan hutbeleri keserek Abbâsî halîfesi adına okutmaya başladı. Böylece Fâtimî Devleti’ne son vermiş oldu.

Fâtimî Devleti’ni ortadan kaldıran Salâhaddîn, Nûreddîn’in 1174 yılındaki vefatına kadar ona tabi olarak kaldı. Nûreddîn’in ölümünden sonra onun yerine geçen oğlu Melik Sâlih,  etrafındaki muhteris emîrlerin hegemonyasından kurtulamayınca Salâhaddîn, 1175 yılında bağımsızlığını ilân etti. Bu tarihten 1250 yılında Memlûkler tarafından ortadan kaldırılıncaya kadar yetmiş küsur yıl hüküm süren Eyyûbî devleti, bu kısa süre içinde Mısır, Nûbe, Suriye, Lübnan, Hicaz, Yemen ve el-Cezîre’yi kontrol altına almayı başardı.   

ULUSLARARASI EYYÛBÎLER SEMPOZYUMUNUN AMACI

Eyyûbî ailesinin neş’et ettiği Duvîn, X. yüzyılın son yarısından XI. yüzyılın başlarına kadar Şeddâdîler devletine başkentlik yapmıştır. Bugün ise Iğdır ilimizin sınırdaş olduğu Ermenistan’ın sınırları içerisinde yer almakta olup Ermenistan’ın başkenti Erivan’ın yaklaşık elli km. güneyinde, Iğdır ilimize de yaklaşık kırk beş km mesafede yer almaktadır ve Iğdır ilimizin sınırlarından da geçmekte olan Aras nehrinin kenarında bulunmaktadır.

Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi tarafından gerçekleştirilecek Uluslararası Eyyûbî Sempozyumu, XII-XIII. Yüzyıllarda Zengî ve Eyyûbî aileleri nezdinde gerçekleşen İslâm âlemi birlikteliği ve ümmet bilinci ile hareket etme düşüncesinin yerleşmesine katkı sağlayacağını düşünüyor ve ümit ediyoruz.